Ρίκινος (Ρετσινολαδιά)

Επιστ. Όνομα : Ricinus communis

Οικογένεια     : Euphorbiaceae

Καταγωγή      : Νοτιοανατολική Μεσόγειος, Ανατολική Αφρική, Ινδία

Περιγραφή  : Είναι πολυετής, αειθαλής (σε περιοχές χωρίς παγετό), ποώδης ή ημιξυλώδης θάμνος, ύψους 4-10 m και πλάτος 3-5 m, γρήγορης ανάπτυξης. Ο βλαστός έχει όρθια ανάπτυξη, είναι κυλινδρικός, γεµάτος µε εντεριώνη. Καλλιεργείται πολλές φορές ως ετήσιο με ύψος που φθάνει τα 1-4m.  Τα φύλλα του είναι μεγάλα, παλαμοειδή, βαθειά λοβωτά, εκφύονται κατ’ εναλλαγή και είναι έμμισχα με οδοντωτές άκρες. Το χρώμα τους είναι γυαλιστερό σκούρο πράσινο, ελαφρά κοκκινωπό, σκούρο μωβ-κόκκινο ή χάλκινο. Έχει ριζικό σύστημα πασσαλώδες με πλήθος πλευρικών επιφανειακών ριζών. Όλα τα τμήματα του φυτού είναι δηλητηριώδη, ιδιαίτερα οι καρποί του (περιέχουν την τοξική ουσία ρικίνη).

Ανθοφορία : Τα άνθη του είναι απέταλα, σε βοτρυώδης µεγάλου µήκους ταξιανθίες, κιτρινοπράσινα και διακρίνονται σε αρσενικά (στο κάτω μέρος της ταξιανθίας) και θηλυκά (στο πάνω μέρος της ταξιανθίας). Οι καρποί του είναι τύπου κάψας, ποικιλόχρωμοι, εντυπωσιακοί, σφαιρικοί με ακανθώδες περικάρπιο. Οι σπόροι είναι ωοειδείς ελαφρώς πεπλατυσµένοι, µε λεία, γυαλιστερή επιφάνεια και φέρουν κηλίδες διαφόρων χρωµάτων, λευκό, καφετί, µαύρο και κοκκινωπό, µοιάζουν δε µε τα τσιµπούρια των ζώων.

Πολλαπλασιασμός : Με σπόρο.

Απαιτήσεις : Προσαρμόζεται σε όλους τους τύπους εδαφών αλλά προτιμά, τα γόνιμα, με καλή στράγγιση, ουδέτερης οξύτητας εδάφη. Παρουσιάζει μεγάλη σχετικά προσαρμοστικότητα σε ποικίλες εδαφικές και κλιματικές συνθήκες. Αναπτύσσεται ταχύτερα σε περιοχές με άφθονο νερό, αλλά όταν ενηλικιωθεί, μπορεί να ανεχθεί και την ξηρασία.

Διακοσμητική αξία : Οφείλεται στο ιδιαίτερο, εντυπωσιακό φύλλωμά του και τους διακοσμητικούς καρπούς του.

Χρησιμότητα : Κατάλληλο για φυτεύσεις σε κήπους και πάρκα, μεμονωμένα ή σε συστάδες, στα σημεία που θέλουμε να δώσουμε τροπική εμφάνιση. Τακτικά χρησιμοποιείται κοντά ή γύρω από πισίνες, για να προσδώσει τροπικό χαρακτήρα. Καλό είναι να αποφεύγεται ή φύτευσή του κοντά σε παιδότοπους, λόγω των δηλητηριωδών καρπών του. Καλλιεργείται για τους ελαιούχους σπόρους της οι οποίοι έχουν περιεκτικότητα 35-55% σε λάδι. Το ρετσινόλαδο, γνωστό και ως καστορέλαιο, έχει την υψηλότερη εκατοστιαία αναλογία τριγλυκεριδίων του ρικινελαϊκού οξέος µε ιδιαίτερες φυσικές ιδιότητες που το καθιστούν σηµαντικό σε πολλές εφαρµογές στη βιοµηχανία, στην ιατρική, στην κοσµετολογία και ως βιοκαύσιµο.